Ba trụ cột quản trị doanh nghiệp trong thời kỳ bất định
Trong bối cảnh thế giới liên tục biến động bởi địa chính trị, các cú sốc kinh tế và sự đột phá của công nghệ như AI, "bất định" đã trở thành trạng thái bình thường mới của môi trường kinh doanh. Các chia sẻ thực tiễn từ đại diện các chủ doanh nghiệp cho thấy dù hoạt động ở lĩnh vực khác nhau, các doanh nghiệp vững mạnh đều dựa trên 3 trụ cột quản trị cốt lõi: Văn hóa nội tại, Sứ mệnh dẫn lối, và Cơ chế ra quyết định linh hoạt.
Tại Diễn đàn chuyển hóa Lãnh đạo và Tổ chức năm 2025 với chủ đề “Ra quyết định trong thời kỳ bất định” sáng ngày 10/10, các chia sẻ thực tiễn từ đại diện PNJ, Alibaba và Thủy sản Việt Úc cho thấy dù hoạt động ở những lĩnh vực khác nhau, các doanh nghiệp vững mạnh đều dựa trên ba trụ cột quản trị cốt lõi: Văn hóa nội tại, Sứ mệnh dẫn lối, và Cơ chế ra quyết định linh hoạt.
Trụ cột 1: Văn hóa là nền tảng nội lực
Khi các yếu tố bên ngoài liên tục biến động, sức mạnh của một tổ chức phải đến từ bên trong. Đây là nguyên tắc được các nhà lãnh đạo đặc biệt nhấn mạnh.
Theo chia sẻ từ bà Cao Thị Ngọc Dung - Chủ tịch CTCP Vàng bạc Đá quý Phú Nhuận (HOSE: PNJ), một trong những quyết định chiến lược quan trọng nhất của PNJ là cuộc “tái định vị văn hóa” giai đoạn 2011-2012. Nhận thấy tư duy cũ đang là rào cản cho sự phát triển, ban lãnh đạo đã chủ động thực hiện một cuộc chuyển đổi sâu rộng về tư duy trong toàn bộ tập thể. Quá trình này đòi hỏi 1 năm chuẩn bị kỹ lưỡng để xây dựng sự đồng thuận, cho thấy việc thay đổi văn hóa là một dự án chiến lược dài hạn, không phải một mệnh lệnh nhất thời.
Bà Cao Thị Ngọc Dung - Chủ tịch CTCP Vàng bạc Đá quý Phú Nhuận chia sẻ trực tuyến tại diễn đàn sáng 10/10.
|
Trong khi đó, ông Brian A. Wong - Giám đốc điều hành Aspen Institute China Fellowship Program, Nguyên Phó Chủ tịch Group Alibaba - cũng khẳng định văn hóa không phải là một khái niệm trừu tượng. Tại Alibaba, các giá trị cốt lõi được tích hợp trực tiếp vào hệ thống vận hành. Đơn cử, trong 15 năm đầu, 50% kết quả đánh giá hiệu suất của nhân viên được dựa trên mức độ tuân thủ các giá trị của công ty. Điều này biến văn hóa thành một tiêu chuẩn có thể đo lường và là một phần trách nhiệm của mỗi cá nhân.
Hay bài học từ bà Shweta Shukla - Nguyên Phó Tổng phụ trách Nhân sự Châu Á Thái Bình Dương, Netflix, Cố vấn HĐQT Newing chia sẻ, khái niệm "không gian an toàn về tâm lý" (psychologically safe team). Đây là một yếu tố quan trọng của văn hóa hiện đại, cho phép nhân viên dám thử nghiệm, dám thất bại và đóng góp ý kiến cởi mở, từ đó thúc đẩy sự đổi mới và khả năng thích ứng nhanh.
Trụ cột 2: Sứ mệnh là kim chỉ nam bất biến
Ông Brian A. Wong - Giám đốc điều hành Aspen Institute China Fellowship Program, Nguyên Phó Chủ tịch Group Alibaba chia sẻ tại diễn đàn.
|
Bài học từ Alibaba được chia sẻ cho thấy triết lý quản trị của Alibaba được xây dựng dựa trên một sứ mệnh lớn lao hơn cả lợi nhuận: “Giúp cho việc kinh doanh trở nên dễ dàng ở bất cứ đâu”. Chính mục tiêu này đã dẫn dắt các quyết định xoay trục và đổi mới của họ trong những giai đoạn khủng hoảng. Khi mục tiêu là giải quyết vấn đề cho xã hội, các mô hình kinh doanh mới như Taobao hay Alipay ra đời một cách tự nhiên.
Trong ngành truyền thống như nông nghiệp, Tổng Giám đốc Tôn Thất Đề của Tập đoàn Thủy sản Việt Úc cho biết yếu tố “bất biến” duy nhất của công ty chính là sứ mệnh “giúp người nuôi tôm thành công”. Sứ mệnh đơn giản và tập trung vào khách hàng này là kim chỉ nam cho mọi quyết định, từ đầu tư vào công nghệ gen cho đến phát triển quy trình nuôi trồng, đặc biệt trong bối cảnh thiếu dữ liệu và môi trường liên tục thay đổi.
Trụ cột 3: Ra quyết định linh hoạt, cân bằng dữ liệu và trực giác
Không có một công thức duy nhất cho việc ra quyết định. Khả năng cân bằng và áp dụng linh hoạt các phương pháp khác nhau là chìa khóa để dẫn dắt doanh nghiệp trong môi trường bất định.
Mô hình cân bằng tại PNJ được bà Cao Thị Ngọc Dung chia sẻ về quy trình ra quyết định 2 bước. Trực giác của người lãnh đạo được dùng để nhận diện cơ hội và định hướng ban đầu. Sau đó, dữ liệu được sử dụng để phân tích, kiểm chứng và đưa ra quyết định thực thi cuối cùng.
Mô hình linh hoạt trong môi trường thiếu dữ liệu tại Thủy sản Việt Úc, đối với ngành thủy sản, nơi dữ liệu thường không nhất quán, ông Tôn Thất Đề cho biết quyết định thường phải dựa vào trực giác. Tuy nhiên, đây là trực giác có cơ sở, được củng cố bởi “lý lẽ” (tính logic) trong phân tích của đội ngũ và niềm tin vào con người. Nguyên tắc “thử nhanh, điều chỉnh nhanh” với chi phí thất bại thấp được áp dụng để liên tục học hỏi và thích ứng.
Mô hình trao quyền có định hướng tại Netflix được đưa ra theo khái niệm “Informed Captain” (Thuyền trưởng am tường) cho thấy cách một công ty giàu dữ liệu vẫn trao quyền cho cá nhân. Một người sẽ có quyền quyết định cuối cùng, nhưng trước đó phải có trách nhiệm chủ động tìm kiếm các ý kiến trái chiều. Mô hình này giúp cân bằng giữa tốc độ và chất lượng của quyết định.
Những chia sẻ từ doanh nghiệp thuộc các lĩnh vực khác nhau cho thấy để vững vàng trong thời kỳ bất định, các nhà lãnh đạo cần tập trung xây dựng một tổ chức có khả năng thích ứng từ bên trong. Thay vì cố gắng dự báo tương lai, họ đầu tư vào việc xây dựng nền tảng văn hóa mạnh mẽ, dẫn dắt đội ngũ bằng sứ mệnh rõ ràng, và trao quyền thông qua cơ chế ra quyết định linh hoạt. Đây chính là những trụ cột giúp doanh nghiệp không chỉ tồn tại mà còn có thể phát triển mạnh mẽ trước mọi sóng gió.
