Kiến nghị định danh tài khoản bán hàng trên Facebook, Zalo để chống hàng giả

Kiến nghị định danh tài khoản bán hàng trên Facebook, Zalo để chống hàng giả

Theo Ban chỉ đạo 389 TP.HCM, do xu thế hoạt động của đối tượng đang chuyển từ môi trường truyền thống sang thương mại điện tử, cần có quy định định danh người bán hàng online nhằm xác định các nghĩa vụ với nhà nước.

Ban Chỉ đạo 389 TP.HCM vừa có báo cáo về công tác đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trong quý III, đồng thời đề ra phương hướng cho quý IV năm 2025.

Sản xuất hàng giả kèm với hàng thật

Báo cáo cho biết, trong quý III-2025, tình hình buôn lậu, vận chuyển hàng cấm, sản xuất, buôn bán hàng giả và vi phạm quyền sở hữu trí tuệ (SHTT) trên địa bàn thành phố còn diễn biến phức tạp. Các mặt hàng bị làm giả chủ yếu là thực phẩm, thuốc chữa bệnh, sữa, thực phẩm bảo vệ sức khỏe.

Hàng hóa được vận chuyển vào thành phố, tập kết tại các kho hàng rồi đưa đi tiêu thụ tại các tuyến phố du lịch, trung tâm thương mại và đặc biệt là trên các nền tảng thương mại điện tử (TMĐT). Các đối tượng đã tận dụng triệt để mạng xã hội, sàn TMĐT để kinh doanh hàng cấm, hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc.

Đáng chú ý, các đối tượng buôn lậu tổ chức hoạt động chặt chẽ theo đường dây liên tỉnh, xuyên quốc gia với thủ đoạn ngày càng tinh vi.

Hàng hóa thường được tập kết tại các kho ở ngoại thành, khu vực ít người qua lại hoặc trong các khu chung cư cao cấp, nhà riêng. Sau đó, hàng hóa được giao qua các đơn vị vận chuyển trung gian, gây khó khăn cho lực lượng chức năng.

Đối với hoạt động sản xuất, buôn bán hàng giả, các đối tượng có xu hướng tổ chức thành đường dây hoạt động khép kín. Các công đoạn sản xuất được chia nhỏ ra nhiều nơi trên địa bàn TP.HCM và các tỉnh lân cận như Tây Ninh, Đồng Nai, Bình Phước nhằm tránh sự chú ý của cơ quan chức năng.

Trong một số vụ án, hàng giả thành phẩm còn được đưa ngược ra các tỉnh phía Bắc rồi mới quay về TP.HCM để che giấu nguồn gốc, gây khó khăn cho việc truy vết.

Bên cạnh đó, các đối tượng còn cấu kết với những cơ sở sản xuất có đăng ký trong khu công nghiệp để sản xuất hàng giả kèm với hàng thật. Họ không sản xuất tập trung số lượng lớn mà làm theo đơn đặt hàng, sản xuất đến đâu tiêu thụ đến đó.

Một thủ đoạn khác là nhập khẩu hàng hóa từ nước ngoài rồi thay nhãn mác thành hàng Việt Nam để tiêu thụ. Ngoài ra, các đối tượng còn lợi dụng mạng xã hội như Facebook, Zalo để quảng cáo, rao bán các mặt hàng giả mạo, không rõ nguồn gốc.

Cần định danh người bán trên thương mại điện tử

Ban Chỉ đạo 389 TP.HCM nhìn nhận, hoạt động kinh doanh trên các nền tảng TMĐT, mạng xã hội như Facebook, Zalo hiện nay rất phức tạp. Việc các đối tượng sử dụng thông tin giả để lập tài khoản bán hàng khiến việc xác định người vi phạm và kho chứa hàng trở nên khó khăn.

Đối với việc xử lý hàng giả mạo nhãn hiệu, công tác phối hợp với đơn vị đại diện các nhãn hiệu cũng gặp trở ngại. Một số chủ sở hữu nhãn hiệu cố tình né tránh hợp tác vì lo ngại việc sản phẩm bị làm giả nhiều sẽ ảnh hưởng đến doanh số.

Song song đó, các văn bản hướng dẫn trong lĩnh vực hàng giả, xâm phạm quyền SHTT còn chồng chéo, gây khó khăn khi viện dẫn, áp dụng xem xét, xử lý về trách nhiệm hình sự.

Do xu thế hoạt động của đối tượng đang chuyển từ môi trường truyền thống sang TMĐT, Ban Chỉ đạo 389 TP.HCM đã đưa ra một số kiến nghị.

Bộ Khoa học và Công nghệ cần phối hợp với Bộ Công Thương, Bộ Công an để có quy định định danh người bán hàng online, nhằm xác định các nghĩa vụ với nhà nước.

Sớm hoàn thiện các quy định pháp luật, cơ chế chính sách về TMĐT, đặc biệt là chế tài cụ thể hơn đối với việc thương nhân, tổ chức cung cấp dịch vụ sàn giao dịch sàn TMĐT cố tình không cung cấp thông tin khi cơ quan chức năng yêu cầu.

Quy định cụ thể hơn về trách nhiệm của thương nhân, tổ chức cung cấp dịch vụ sàn giao dịch TMĐT và của người dùng tham gia sàn, đặc biệt là người bán hàng trên sàn TMĐT. Quy định cơ quan đầu mối quản lý thông tin chủ sở hữu tài khoản tại các mạng xã hội như Zalo, Facebook, TikTok.

Ban Chỉ đạo 389 TP.HCM cũng kiến nghị cần đẩy mạnh phối hợp giữa các cơ quan liên quan trong việc giám sát, kiểm tra hoạt động kinh doanh trên TMĐT. Đặc biệt, cần có cơ chế phối hợp với các đơn vị cung cấp tên miền, máy chủ, ngân hàng và dịch vụ chuyển phát để xác định đối tượng vi phạm.