Tẩu tán hàng giả – Thủ đoạn né tránh pháp lý hay nguy cơ mới cho xã hội?
Trong những năm gần đây, khi các phương thức mua bán trực tuyến ngày càng phát triển mạnh mẽ, hàng giả đã trở thành một trong những vấn đề cấp bách của nền kinh tế. Cùng với sự phát triển của thương mại điện tử và các hình thức kinh doanh online, tình trạng buôn bán hàng giả, sản xuất hàng giả ngày càng trở nên tinh vi và khó phát hiện hơn.
Một trong những thủ đoạn phổ biến của các đối tượng buôn bán hàng giả khi bị phát hiện là tiến hành “tẩu tán” hàng hóa giả để xóa bỏ dấu vết. Tuy nhiên, liệu rằng việc tiêu hủy hàng giả có thể giúp các đối tượng này thoát khỏi trách nhiệm pháp lý? Và nguy cơ mà hành vi này gây ra cho xã hội và môi trường là như thế nào?
Tẩu tán hàng giả - Hành vi không thể che giấu tội phạm
Tẩu tán hàng giả là hành vi phi tang, tiêu hủy hoặc che giấu các sản phẩm giả mạo nhằm tránh bị phát hiện hoặc để xóa bỏ chứng cứ vi phạm. Các đối tượng vi phạm thường đổ bỏ hàng hóa giả xuống bãi rác, ném ra ngoài môi trường, hoặc đốt để hủy bỏ nhằm tránh bị phát hiện. Nhiều người có thể lầm tưởng rằng, khi hàng hóa giả đã bị tẩu tán hoặc tiêu hủy, thì sẽ không còn bằng chứng và họ có thể thoát khỏi trách nhiệm pháp lý.
Tuy nhiên, theo quy định của pháp luật hiện hành, việc tẩu tán hàng giả không thể giúp các đối tượng này thoát tội. Điều này được quy định từ Điều 192 đến Điều 195 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), trong đó có quy định rõ về tội sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm; thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh; thức ăn dùng để chăn nuôi, phân bón, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, giống cây trồng, giống vật nuôi.
Theo đó, hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả tùy theo tính chất, mức độ và hậu quả gây ra sẽ tương ứng với khung hình phạt khác nhau, cao nhất của khung có thể bị phạt tù lên đến 15 năm. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20,000,000 đồng đến 50,000,000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
Tẩu tán hàng giả không làm mất đi chứng cứ vi phạm
Dù các đối tượng tẩu tán hàng giả để phi tang chứng cứ, nhưng không có nghĩa là họ sẽ thoát khỏi sự truy cứu của pháp luật. Việc tẩu tán chỉ làm cho cơ quan chức năng gặp khó khăn trong thu thập chứng cứ, nhưng không thể làm mất đi toàn bộ thông tin liên quan đến hành vi phạm tội. Theo đó, các cơ quan chức năng vẫn có thể căn cứ vào lời khai của người bị hại, người liên quan, lời khai đồng phạm, cũng như dữ liệu điện tử như giao dịch qua mạng, email, tin nhắn, hóa đơn, thậm chí là thông tin từ các tổ chức, cá nhân có liên quan như ngân hàng, nhà vận chuyển, đơn vị cung ứng hàng hóa để làm rõ bản chất vụ việc. Trong thực tiễn, dù tang vật đã bị tiêu hủy, nếu có đủ căn cứ xác định hành vi sản xuất, buôn bán, tàng trữ hoặc vận chuyển hàng giả, các đối tượng vẫn bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 192 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) về tội sản xuất, buôn bán hàng giả.
Ngoài ra, hành vi tẩu tán tang vật trong nhiều trường hợp còn có thể bị xử lý hình sự về tội che giấu tội phạm theo Điều 389 Bộ luật Hình sự khi đủ yếu tố cấu thành tội phạm, nếu người thực hiện hành vi không hứa hẹn từ trước nhưng cố ý che giấu tang vật, phương tiện hoặc dấu vết của tội phạm nhằm giúp người phạm tội trốn tránh việc bị phát hiện, xử lý.
Như vậy, dù hàng giả có bị tẩu tán, tiêu hủy, hay phi tang dưới bất kỳ hình thức nào, điều đó không làm mất đi tính chất nguy hiểm của hành vi phạm tội cũng như không loại trừ trách nhiệm hình sự của người thực hiện hành vi.
Hậu quả của việc tẩu tán hàng giả
Việc tẩu tán hàng giả không chỉ là một thủ đoạn để tránh bị truy cứu trách nhiệm pháp lý, mà còn là một hành vi vô cùng nguy hiểm đối với môi trường và xã hội. Trước hết, tác động đối với môi trường là một trong những hậu quả trực tiếp và dễ nhận biết. Nhiều trường hợp ghi nhận việc các đối tượng vi phạm đổ hàng giả ra sông, suối, kênh rạch, vứt bỏ ở bãi đất trống, hoặc thậm chí là đốt cháy hàng hóa chứa hóa chất độc hại ngay trong khu dân cư, gây ra ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.
Ví dụ, các sản phẩm mỹ phẩm giả, thực phẩm giả chứa hóa chất độc hại có thể gây ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn nước và không khí nếu bị vứt bỏ hoặc tiêu hủy không đúng cách. Điều này gây ra những tổn hại đối với môi trường ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của cộng đồng. Hành vi đốt cháy các sản phẩm hóa chất giả tạo ra các khí độc hại, gây ung thư hoặc bệnh về hô hấp cho những người dân sinh sống gần khu vực đó. Đây chính là lý do cần có những biện pháp pháp lý nghiêm ngặt để ngăn chặn và xử lý các hành vi tẩu tán này.
Bên cạnh đó, việc tẩu tán hàng giả còn làm tăng nguy cơ hàng giả tái lưu thông trong thị trường. Sau khi hàng giả bị tiêu hủy, một số đối tượng có thể thu mua các sản phẩm đã bị bỏ đi, tẩy xóa nhãn mác và đưa chúng trở lại thị trường. Hành vi này tiếp tục đe dọa trực tiếp đến sự an toàn của người tiêu dùng, đồng thời gây thiệt hại nghiêm trọng cho nền kinh tế. Người dân, đặc biệt là ở các khu vực nông thôn, vùng sâu vùng xa, thường bị lừa mua phải hàng giả với hình thức bề ngoài không khác gì hàng thật, dẫn đến hậu quả nguy hiểm, nhất là trong các lĩnh vực như dược phẩm, thực phẩm, vật tư y tế và mỹ phẩm.
Do đó, có thể thấy việc tẩu tán hàng giả là hành vi vi phạm pháp luật, đe dọa trực tiếp sức khỏe người dân và môi trường sống. Chính vì vậy, các cơ quan chức năng cần tăng cường kiểm tra, giám sát đối với các hành vi vi phạm tiêu hủy bất hợp pháp hàng giả. Song song đó, cần thiết lập quy trình xử lý hàng giả sau thu giữ một cách minh bạch, giám sát chặt chẽ việc tiêu hủy và có thể công khai rộng rãi để đảm bảo hàng giả không tái sử dụng ảnh hưởng sức khỏe người dân và nâng cao niềm tin của cộng đồng.
Tẩu tán hàng giả không phải là hành vi có thể giúp các đối tượng thoát khỏi trách nhiệm pháp lý. Mặc dù tạm thời tiêu hủy chứng cứ, nhưng pháp luật vẫn có những quy định đủ mạnh để xử lý các hành vi này. Hơn nữa, việc tẩu tán hàng giả còn gây ra nhiều nguy cơ cho xã hội và môi trường, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng và gây thiệt hại cho nền kinh tế. Để ngăn chặn triệt để hành vi này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng và người dân, đồng thời tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cộng đồng về hậu quả của hàng giả đối với xã hội. Các chế tài pháp lý phải tiếp tục được hoàn thiện và thực thi nghiêm túc để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người tiêu dùng và đảm bảo an toàn cho cộng đồng.
