Thuế quan hạ nhiệt: Động lực tăng trưởng quay về khu vực tư nhân

Ngày 02/07, Tổng thống Donald Trump thông báo Hoa Kỳ và Việt Nam đã đạt được thỏa thuận thương mại sơ bộ. Theo các điều khoản đề xuất, thuế quan đối với phần lớn hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam sang Hoa Kỳ sẽ giảm xuống còn 20%, so với mức 46% trước đó. Đối với các mặt hàng trung chuyển, mức thuế dự kiến áp dụng là 40%. Đây là tín hiệu tích cực cho thấy căng thẳng thương mại đã hạ nhiệt và phản ánh sự gắn kết ngoại giao ngày càng gia tăng giữa hai quốc gia.

Mặc dù các chi tiết triển khai cần làm rõ thêm, Dragon Capital đánh giá các con số hiện tại khá tích cực. Trước ngày 02/04, Việt Nam thực tế chịu mức thuế khoảng 9.4% đối với hàng hóa xuất khẩu sang Hoa Kỳ (theo ước tính của WTO). Mức thuế đề xuất mới là 20%, tương đương mức tăng thêm khoảng 10.6%, cao hơn không đáng kể so với mức tối thiểu cơ bản 10%.

Tác động đến GDP dự kiến nhẹ hơn so với mức giảm 1.4-2% so với kịch bản áp thuế 46% ban đầu. Ở góc độ thị trường vốn, tác động trực tiếp đến lợi nhuận của các doanh nghiệp niêm yết tại Việt Nam nhìn chung không đáng kể.

Khi rủi ro thương mại bên ngoài giảm bớt, trọng tâm có thể chuyển trở lại các động lực tăng trưởng then chốt, cụ thể là khu vực kinh tế tư nhân và tiêu dùng nội địa.

Củng cố nền tảng tăng trưởng trung hạn

Mức chênh lệch thuế giữa Việt Nam và các nước cạnh tranh vẫn chưa được xác định cụ thể, tuy nhiên tác động dự kiến đến GDP hiện thấp hơn đáng kể so với mức giảm 1.4-2% từng dự báo theo kịch bản áp thuế 46%. Những tác động bất lợi thường chỉ xảy ra khi thuế ở mức rất cao, vì vậy, mức thuế 20% hiện tại có thể được coi là diễn biến kinh tế có thể kiểm soát được.

Về trung hạn, các yếu tố cơ bản của kinh tế Việt Nam vẫn ổn định, với lợi thế cạnh tranh cốt lõi không thay đổi. Các cải cách quan trọng đang được đẩy mạnh, chuỗi cung ứng vẫn tiếp tục dịch chuyển vào Việt Nam và năng lực tài khóa của quốc gia vẫn là một lợi thế. Ngoài ra, trong khuôn khổ đàm phán giữa Tổng thống Donald Trump và Tổng Bí thư Tô Lâm, Việt Nam đã đề xuất để Hoa Kỳ chính thức công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường và dỡ bỏ hạn chế xuất khẩu đối với một số sản phẩm công nghệ cao. Nếu được thông qua, điều này có thể giúp tăng cả khối lượng và biên lợi nhuận của hàng hóa xuất khẩu sang Hoa Kỳ.

Tác động đến thị trường chứng khoán không đáng kể

Xét về thị trường chứng khoán, Dragon Capital cho rằng tác động trực tiếp đến lợi nhuận của các doanh nghiệp niêm yết là không đáng kể.

Chỉ khoảng 1.5% doanh thu của các công ty trong VN-Index đến từ xuất khẩu sang Hoa Kỳ, gần như không liên quan đến hàng hóa trung chuyển. Kinh tế nội địa chiếm hơn 85% doanh thu của các doanh nghiệp niêm yết.

Trong khi đó, khối ngân hàng, chiếm khoảng 37% vốn hóa của VN-Index và 60% tổng lợi nhuận, có mức độ tiếp xúc tín dụng rất thấp với dòng vốn FDI liên quan xuất khẩu, với lợi nhuận gần như hoàn toàn đến từ cho vay tiêu dùng, tín dụng nội địa và đầu tư vốn trong nước.

Cần lưu ý rằng, thông báo này đặt ra một số câu hỏi liên quan đến cân bằng chính sách đối ngoại của Việt Nam với Trung Quốc. Hoa Kỳ được cho là đã đề nghị quyền tiếp cận miễn thuế hoàn toàn vào thị trường Việt Nam, điều này có thể kéo theo một số thách thức về ngoại giao và kinh tế.

Tuy nhiên, Dragon Capital vẫn coi đây là tín hiệu tích cực, trong khi chờ thêm thông tin chi tiết. Việc giảm mạnh mức thuế đề xuất là tín hiệu khả quan, tạo điều kiện để Việt Nam tập trung vào các mục tiêu trọng tâm. Khi rủi ro thương mại bên ngoài hạ nhiệt, sự chú ý có thể quay trở lại động lực tăng trưởng cốt lõi của nền kinh tế, cụ thể là sự phát triển của khu vực tư nhân trong nước.

Hiện nay, nhiều cải cách đã và đang được thực hiện để hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân, đẩy nhanh tiến độ phê duyệt dự án và nâng cao năng suất. Những thay đổi này, thay vì chỉ phụ thuộc vào nhu cầu bên ngoài, sẽ đóng vai trò chính đối với tăng trưởng GDP của Việt Nam trong trung hạn. Theo quan điểm của Dragon Capital Việt Nam, thông báo ngày 02/07 đã củng cố thêm nền tảng để Việt Nam tiếp tục theo đuổi các mục tiêu tăng trưởng tích cực với định hướng rõ ràng và động lực mạnh mẽ hơn.

Hàn Đông

FILI