“Vua nhựa” Trần Duy Hy kể hành trình liều lĩnh với Duytan Recycling

“Vua nhựa” Trần Duy Hy kể hành trình liều lĩnh với Duytan Recycling

Từ một cơ sở sản xuất nhỏ thành lập năm 1987, ông Trần Duy Hy đã gây dựng Nhựa Duy Tân thành thương hiệu nhựa lớn nhất Việt Nam. Ở tuổi gần 60, khi sự nghiệp viên mãn, ông lại bắt đầu “khởi nghiệp lần 2” với dự án tái chế nhựa quy mô hàng ngàn tỷ đồng - bước đi khiến nhiều người cho là liều lĩnh.

Tại tọa đàm kỷ niệm 35 năm thành lập Hiệp hội Nhựa Việt Nam, ông Trần Duy Hy - Chủ tịch HĐQT CTCP Nhựa tái chế Duy Tân (Duytan Recycling) kể lại chặng đường nhiều thử thách nhưng cũng đầy cảm hứng, khi rời “ngôi vương” trong ngành nhựa tiêu dùng để trở thành người tiên phong trong kinh tế tuần hoàn.

Sinh năm 1959 ở Vĩnh Long, tốt nghiệp ngành cơ khí Đại học Bách khoa TPHCM, ở tuổi 28, ông cùng vợ lập tổ hợp sản xuất nhựa Duy Tân (sau này là CTCP Sản xuất Nhựa Duy Tân). Tên công ty ghép từ chữ “Duy” - tên đệm của ông trong gia đình có nhiều anh em trùng tên - và “Tân”, mang nghĩa đổi mới. Sau 38 năm phát triển, Nhựa Duy Tân hiện là một trong những doanh nghiệp nhựa lớn nhất cả nước với 5 nhà máy tại phía Nam, sản phẩm xuất khẩu đến hơn 60 quốc gia và là đối tác cung cấp bao bì cho các tập đoàn đa quốc gia như Unilever, Nestlé, Lavie, CocaCola, Pepsi.

Thành công ấy, theo ông Hy, lại khiến bản thân nhiều đêm trăn trở. “Cách đây 5-7 năm, đi đâu cũng nghe nhắc đến ô nhiễm nhựa. Mỗi ngày công ty sản xuất hàng trăm tấn, tôi bắt đầu thấy lo, thấy mình phải có trách nhiệm với môi trường”, ông kể.

Không chỉ áp lực từ xã hội, những khách hàng lớn của Nhựa Duy Tân cũng yêu cầu thay đổi. Các tập đoàn như Unilever, CocaCola, Pepsi chịu sức ép phải giảm rác thải nhựa, cam kết đến 2030 dùng 50% nguyên liệu tái chế, và đến 2040 là 100%. Nhưng họ cần nguồn cung đáng tin cậy.

“Các tập đoàn đó động viên tôi nên làm tái chế. Họ nói nếu nhập nguyên liệu tái chế từ châu Âu hay Mỹ chẳng khác nào nhập rác của nước khác về, trong khi rác thải của họ ở Việt Nam thì không ai xử lý. Họ muốn bao bì tái chế phải do chính doanh nghiệp Việt làm ra, và hứa nếu tôi đầu tư, họ sẽ bao tiêu sản phẩm”, ông Hy nhớ lại.

Năm 2017, nhóm cổ đông của ông quyết định thành lập CTCP Nhựa tái chế Duy Tân (Duytan Recycling). Quyết định ấy khiến nhiều người ngạc nhiên khi ông Hy đã gần 60 tuổi. “Bạn bè hỏi sao lớn tuổi rồi còn khởi nghiệp. Tôi nói thật, ngành nhựa và nhựa tái chế vốn gắn bó chặt chẽ. Vấn đề chỉ là chọn hướng đi đúng và có đủ vốn”, ông cười.

Ông Trần Duy Hy (cầm mic) kể về hành trình start-up lần 2 tại lễ kỷ niệm 35 năm thành lập Hiệp hội Nhựa Việt Nam - Ảnh: Tử Kính

Khó khăn chồng chất

Thay vì mô hình tái chế thủ công giá rẻ nhưng gây ô nhiễm, ông chọn đầu tư lớn để xây dựng nhà máy hiện đại hàng đầu khu vực. Tháng 6/2019, Nhà máy Nhựa tái chế Duy Tân khởi công tại cụm công nghiệp Đức Hòa Hạ (Long An cũ), diện tích 65,000m2, công suất 100,000 tấn mỗi năm.

Nhà máy chọn công nghệ tái chế cơ khí. Rác nhựa được nghiền, rửa, tách, ép, kiểm chuẩn. Toàn bộ máy móc nhập từ châu Âu, ứng dụng quy trình Bottle-to-Bottle - nghĩa là mỗi chai nhựa đã dùng sẽ được tái sinh thành hạt nhựa để sản xuất chai mới, giảm phụ thuộc vào nguyên liệu hóa thạch.

Nhưng đầu tư chỉ là khởi đầu. Thách thức lớn nhất là đạt được các chứng nhận quốc tế để đủ điều kiện cung ứng cho các thương hiệu toàn cầu. Sản phẩm của Duytan Recycling phải vượt qua tiêu chuẩn khắt khe của FDA (Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ) và EFSA (Cơ quan An toàn Thực phẩm châu Âu), đảm bảo không chứa tạp chất độc hại, an toàn khi tiếp xúc với thực phẩm.

“Mất gần 2 năm kiểm nghiệm, đánh giá và phê duyệt mới được chấp nhận. Đó là giai đoạn cực kỳ gian nan”, ông chia sẻ.

Rác thải nhựa bên trong nhà máy Duytan Recycling - Ảnh: Duytan Recycling

Thị trường trong nước lại là một thử thách khác. Do quy trình sản xuất khắt khe, giá nhựa tái chế cao hơn 30-40% so với nhựa nguyên sinh, trong khi Việt Nam chưa có quy định bắt buộc pha tỷ lệ tái chế như ở châu Âu hay Mỹ. Ông Hy cho biết các doanh nghiệp nội địa chưa có nhiều động lực chuyển đổi, khiến tiêu thụ trong nước còn hạn chế và có thời điểm gần như bế tắc.

Cơ hội xuất khẩu đã mở ra hướng đi bền vững cho Duytan Recycling. Nhờ có công ty con tại California với hơn 14 năm kinh nghiệm cung cấp bao bì cho doanh nghiệp Mỹ, cùng các chứng nhận quốc tế uy tín, sản phẩm của doanh nghiệp nhanh chóng được thị trường phát triển đón nhận. Hiện hơn 60% sản lượng của Duytan Recycling được xuất khẩu, phần còn lại tiêu thụ trong nước. Công suất nhà máy năm nay dự kiến tăng khoảng 50%, sau khi đã mở rộng gần 40% trong năm trước.

Dù vậy, con đường xuất khẩu cũng không ít chông gai. Khi đưa hàng sang Mỹ, Duytan Recycling chịu thuế 20% theo chính sách dưới thời ông Trump; còn ở châu Âu, Công ty bị kiện chống phá giá do mã HS chưa tách biệt giữa nhựa nguyên sinh và nhựa tái chế.

Tại tọa đàm, ông Hy kiến nghị Nhà nước sớm ban hành quy định bắt buộc doanh nghiệp pha tỷ lệ nhựa tái chế trong sản phẩm, nhằm khuyến khích tiêu dùng nội địa và giảm áp lực giá thành. Ông cũng đề nghị tách mã HS cho nhựa tái sinh và nhựa nguyên sinh để tránh những rắc rối không đáng có khi xuất khẩu. “Nếu có chính sách phù hợp, chúng tôi sẵn sàng đầu tư thêm 1, 2 nhà máy nữa”, ông nói.

Ông Đinh Đức Thắng - Chủ tịch Hiệp hội nhựa Việt Nam, nhận định ông Trần Duy Hy là “một trong những cây đại thụ của ngành nhựa Việt Nam”, không chỉ bắt đúng xu hướng kinh tế xanh mà còn thể hiện trách nhiệm xã hội hiếm thấy ở một doanh nhân công nghiệp. Ông Thắng nhấn mạnh, dự án Duytan Recycling của ông Hy là “tấm gương tiên phong trong khu vực, đầu tư hàng ngàn tỷ đồng với công nghệ thuộc nhóm G7, hiện đại nhất Đông Nam Á”.

Theo ông, tấm gương của doanh nhân Trần Duy Hy đã “đánh một hồi trống lớn khích lệ cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam bước vào kinh tế tuần hoàn”, góp phần thay đổi nhận thức về việc xem rác thải nhựa không còn là gánh nặng mà là nguồn tài nguyên tái sinh giá trị.

* Tập đoàn SCG toàn quyền sở hữu Nhựa Duy Tân, định giá hơn 9.4 ngàn tỷ