Doanh nghiệp cần tận dụng lợi thế chính sách hải quan và thuế để phát triển
Việc tuân thủ pháp luật là yếu tố nền tảng cho sự phát triển bền vững của mọi doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp xuất nhập khẩu trong ngành dệt may.
Tại Hội nghị chuyên đề “Ngành dệt may và chuỗi cung ứng, giải pháp trong biến động” được tổ chức sáng ngày 09/10/2025, bà Võ Hiệp Vân An - Phó Tổng Giám đốc Tư vấn Thuế và Pháp lý, Deloitte Việt Nam chia sẻ tính cấp thiết về những thay đổi trong chính sách thuế và hải quan, nhấn mạnh việc tuân thủ pháp luật là yếu tố nền tảng cho sự phát triển bền vững của mọi doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp xuất nhập khẩu trong ngành dệt may.
"Cú đánh trực diện" từ chính sách thuế của Hoa Kỳ
Bối cảnh đầy thách thức mà ngành dệt may Việt Nam đang phải đối mặt. Đầu tiên là sự phụ thuộc vào thị trường Mỹ, với 42% kim ngạch xuất khẩu trong 9 tháng đầu năm, Mỹ là thị trường chủ lực không thể thay thế của ngành dệt may Việt Nam.
Sắc lệnh thuế đối ứng với Việt Nam vào ngày 31/05/2025 của Tổng thống Hoa Kỳ với mức 20% thuế áp dụng trên hàng hóa sản xuất tại Việt Nam và 40% thuế áp dụng đối với hàng hóa trung chuyển qua Việt Nam.
Trước đây, mức thuế suất cho hàng dệt may giá trị cao của Việt Nam sang Hoa Kỳ chỉ từ 5-28%. Sắc lệnh mới có thể đẩy tổng mức thuế lên đến gần 50%. Thuế đối ứng là "cú đánh" rất mạnh và trực diện vào khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp.
Theo báo cáo xu hướng tiêu dùng của Deloitte, chỉ có 28% doanh nghiệp thời trang tin rằng việc tăng giá bán hơn 3% sẽ không ảnh hưởng đến nhu cầu. Từ đó, cho thấy khả năng chuyển gánh nặng thuế sang người tiêu dùng rất thấp, phần lớn chi phí gia tăng này sẽ do chính doanh nghiệp phải gánh chịu, bào mòn biên lợi nhuận vốn đã mỏng.
Trước tình hình này, bà An khẳng định: "Doanh nghiệp không thể không chuyển đổi". Hành động cần làm ngay là tối ưu hóa chi phí và chủ động nắm bắt các lợi thế chính sách để tồn tại và phát triển.
Những thay đổi cốt lõi trong chính sách thuế và hải quan năm 2025
Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) có hiệu lực từ 01/10/2025
Những thay đổi về ưu đãi thuế hướng ưu đãi mới của chính sách sẽ tập trung vào công nghệ cao, đổi mới sáng tạo và công nghiệp hỗ trợ. Thay đổi rất lớn cần chú ý là xóa bỏ ưu đãi theo địa bàn khu công nghiệp, các doanh nghiệp đang hoạt động trong khu công nghiệp sẽ không còn được hưởng ưu đãi thuế TNDN cho các dự án mở rộng mới kể từ năm nay. Để được hưởng ưu đãi (miễn thuế 4 năm, giảm 50% trong 9 năm tiếp theo, thuế suất 10% trong 15 năm), doanh nghiệp phải thỏa mãn các tiêu chí về chuyển đổi xanh, đổi mới sáng tạo.
Ngoài ra, còn các điểm mới quan trọng khác trong chính sách mới khác. Bù trừ lỗ từ chuyển nhượng bất động sản, quy định mới cho phép doanh nghiệp được dùng lỗ từ hoạt động chuyển nhượng nhà máy, nhà xưởng... để cấn trừ với lợi nhuận từ hoạt động sản xuất kinh doanh chính. Thuế chuyển nhượng vốn của nhà đầu tư nước ngoài, thay đổi từ 20% trên thu nhập (lãi) sang 2% trên giá bán giúp đơn giản hóa cách tính thuế.
Quy định về chi phí được trừ, thanh toán không dùng tiền mặt với ngưỡng chi phí bắt buộc thanh toán qua ngân hàng giảm từ 20 triệu đồng xuống còn 5 triệu đồng. Chi phí không tuân thủ luật chuyên ngành sẽ không được khấu trừ như toàn bộ chi phí xây dựng nhà xưởng phát sinh trước khi có giấy phép xây dựng sẽ bị loại. VAT đầu vào không được hoàn/khấu trừ sẽ được hạch toán vào chi phí được trừ khi tính thuế TNDN. Về bản chất, doanh nghiệp sẽ chỉ lấy lại được 20% (theo thuế suất TNDN) của khoản VAT đó, thay vì được hoàn 100% như trước đây.
Nguồn: Deloitte
|
Thuế giá trị gia tăng (GTGT) có hiệu lực từ 01/05/2025
Thanh toán không dùng tiền mặt áp dụng ngưỡng 5 triệu đồng, tuy nhiên có điểm mới là cho phép doanh nghiệp ủy quyền cho người lao động (cá nhân) thanh toán, miễn là không dùng tiền mặt.
Xuất nhập khẩu tại chỗ với quy định gây tranh cãi về việc "đối tác nước ngoài không được có hiện diện tại Việt Nam" đã được bãi bỏ. Hoạt động xuất nhập khẩu tại chỗ trở lại bình thường như trước.
Điểm đặc biệt cần chú ý là rủi ro về hoàn thuế. Sẽ không được hoàn thuế GTGT đầu vào đối với trường hợp nhập khẩu nguyên vật liệu, sau đó xuất khẩu nguyên vật liệu đó mà không qua quá trình sản xuất, chế biến.
Ví dụ thực tế như doanh nghiệp dệt may nhập khẩu một lô vải. Sau đó phát hiện lô vải này bị lỗi hoặc mẫu mã không còn phù hợp và phải xuất trả lại cho nhà cung cấp. Giao dịch xuất trả này sẽ bị coi là hoạt động "thương mại" (nhập sao xuất vậy). Theo quy định mới, toàn bộ thuế GTGT đầu vào của lô vải đó sẽ không được hoàn, sẽ gây áp lực lớn lên chi phí và dòng tiền của doanh nghiệp.
Chính sách hải quan
Để đối phó với thuế đối ứng của Hoa Kỳ, Chính phủ Việt Nam đang ban hành các chính sách để hoàn thiện và nâng cao tỷ lệ nội địa hóa của hàng hóa.
Tầm quan trọng của Chứng nhận Xuất xứ (C/O) là việc dán nhãn "Made in Vietnam" và có được C/O hợp lệ trở nên cực kỳ quan trọng. Đây là yếu tố then chốt để chứng minh hàng hóa được sản xuất tại Việt Nam, nhằm được hưởng mức thuế 20% và tránh bị áp mức thuế 40% dành cho hàng hóa bị nghi là trung chuyển. Doanh nghiệp cần phải thành thạo các quy định về tỷ lệ nội địa hóa để xin cấp C/O thành công.
Thủ tục xuất nhập khẩu tại chỗ được làm rõ và đơn giản hóa. Điều kiện chỉ cần có ba bên tham gia (hai bên ở Việt Nam giao nhận hàng hóa cho nhau theo chỉ định của một bên ở nước ngoài), không còn yêu cầu phức tạp về "hiện diện" của bên nước ngoài.
Bà An nhấn mạnh rằng, việc nâng cao năng lực nội tại và tăng tỷ lệ nội địa hóa chính là vấn đề chủ chốt để gia tăng sức cạnh tranh cho doanh nghiệp dệt may Việt Nam trong bối cảnh đầy biến động hiện nay.
